Những điều ít biết về bệnh tự kỷ

Dưới đây là những điều bạn có thể không biết về rối loạn tự kỷ ở trẻ em.

Có thể chẩn đoán bệnh từ rất sớm

Hầu hết các chẩn đoán xảy ra ở 24 tháng hoặc lớn hơn, lúc đó chẩn đoán được xem là rất đáng tin cậy, thế nhưng rối loạn này có thể được phát hiện sớm hơn khi trẻ dưới 18 tháng tuổi. Không có xét nghiệm y khoa hoặc xét nghiệm máu cho chứng tự kỷ, vì vậy, các bác sĩ thường đánh giá hành vi của trẻ thông qua sàng lọc phát triển và sau đó là đánh giá chẩn đoán toàn diện, bao gồm các xét nghiệm thính giác, thị lực và thần kinh. Bác sĩ cũng có thể đề nghị trẻ được thăm khám bởi một chuyên gia nhi khoa khác để hỗ trợ cho chẩn đoán chứng tự kỷ.

Có rất nhiều triệu chứng

Triệu chứng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) có thể khác nhau (từ nhẹ đến nặng) tùy thuộc vào từng cá nhân.Tuy nhiên, các triệu chứng của rối loạn này nói chung có khuynh hướng liên quan đến kỹ năng giao tiếp và hành vi xã hội, như cực kỳ lén lút, không muốn chơi với các trẻ khác hoặc không liên lạc bằng mắt. Trẻ có rối loạn phổ tự kỷ có thể lặp lại các hành vi nhất định (như vỗ tay) nhiều lần hoặc chúng có thể bị ám ảnh bởi một đồ chơi đặc biệt. Thiếu kỹ năng nói là một trong những triệu chứng nổi bật nhất (20 - 30% người có ASD được ước tính là không nói), nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Một gợi ý cho cha mẹ để nhận diện sớm trẻ tự kỷ là trẻ rất nhạy cảm với tiếng ồn, thể hiện cơn cáu giận một cách dữ dội, không trả lời, không bị “hấp dẫn” bởi các vật thể thú vị trước 18 tháng.

Trẻ mắc tự kỷ thường dễ mắc thêm bệnh lý khác.

Tỷ lệ dường như đang tăng lên

Số liệu thống kê về chứng tự kỷ có thể thay đổi nhưng Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) ước tính khoảng 1 trong số 68 trẻ em ở Hoa Kỳ mắc chứng rối loạn tự kỷ trong giai đoạn 2000-2010 so với 1 trong 150 trường hợp vào năm 2000. Nguyên nhân được đưa ra có thể là do sự gia tăng nhận thức chung của tất cả mọi người về bệnh lý này đối với cuộc sống của đứa trẻ và cũng có thể do tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh đang thay đổi dẫn đến nhiều trẻ được xác định bệnh hơn.

Trẻ trai có nhiều khả năng mắc bệnh hơn

Các rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ trai được chẩn đoán cao gấp 4,5 lần so với trẻ gái. Nguyên nhân được cho là trẻ gái ít được quan tâm đến vấn đề này hơn so với trẻ trai. Khi một trẻ gái nhút nhát, không nói chuyện hay chỉ thích chơi một mình thì người ta thường cho rằng đó là tính cách của con gái nên sẽ không có vấn đề gì. Nhưng đối với trẻ trai, dường như mọi người có quan niệm rằng chúng thường nghịch ngợm, chạy nhảy, chơi với bạn bè nên khi thấy trẻ không muốn chơi với bạn bè của mình thì lập tức được chú ý đúng mức với các chẩn đoán của bác sĩ.

Tự kỷ có thể bắt đầu trước khi sinh

Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ. Hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng sự kết hợp các yếu tố di truyền và môi trường làm tăng nguy cơ phát triển chứng rối loạn phổ tự kỷ nhưng vẫn còn nhiều điều chưa biết. Gần đây, đã có bằng chứng mới cho thấy trẻ em có thể bắt đầu phát triển chứng tự kỷ trước khi chúng được sinh ra dựa vào sự phát triển các tế bào não. Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến trẻ mắc tự kỷ có thể dự đoán trước khi sinh như người mẹ dùng thuốc điều trị động kinh trong thời kỳ mang thai, người mẹ lớn tuổi hay có anh chị em ruột bị chứng tự kỷ.

Trẻ tự kỷ có nhiều khả năng mắc các bệnh khác

Khoảng 2% người mắc chứng ASD có triệu chứng nhiễm sắc thể X dễ gãy (hội chứng Fragile X) gây tình trạng khuyết tật trí tuệ. Ngoài ra, khoảng 39% người tự kỷ mắc chứng động kinh khi họ trưởng thành. Hơn nữa, những người có ASD cũng có thể dễ bị lo lắng, tăng động giảm chú ý (ADHD), trầm cảm, các vấn đề về ngủ, dị ứng và các vấn đề về dạ dày.

Vắc-xin không gây ra chứng tự kỷ

Sở dĩ có nghi vấn vắc-xin gây ra chứng tự kỷ là từ một nghiên cứu nhỏ năm 1998 tại Mỹ tuyên bố tìm thấy mối liên quan giữa vắc-xin phòng sởi, quai bị và chứng tự kỷ nhưng nghiên cứu này đã bị coi là thiếu sót và tạp chí xuất bản nghiên cứu này cũng đã thu hồi lại nó. Bên cạnh đó, thimerosal - một thành phần vắc-xin khác cũng đã từng được coi là nguyên nhân làm tăng nguy cơ tự kỷ cũng không liên quan đến ASD và từ năm 2001, thành phần này đã không có trong vắc-xin nữa. Và nghiên cứu tiếp theo đã liên tục khẳng định vắc-xin an toàn và không có mối liên hệ giữa tiêm chủng cho trẻ em và chứng tự kỷ.

Can thiệp sớm là chìa khóa

Không có phương pháp chữa bệnh tự kỷ nhưng sự can thiệp sớm có thể giúp trẻ em tự kỷ phát triển mạnh. Ứng dụng phân tích hành vi (ABA) và nghề nghiệp, ngôn từ và các liệu pháp vật lý thường được sử dụng. ABA có thể được áp dụng nhiều nhất do nó hoạt động bằng cách xác định các lý do tại sao trẻ em bị tự kỷ thường có những hành động bất thường, chẳng hạn như sự giận dữ và vẫy tay thường bị kích hoạt bởi sự thất vọng của việc không thể diễn tả rằng mình đang đói. Việc trẻ càng sớm được chẩn đoán và chữa trị tự kỷ càng có nhiều lợi thế khi giao tiếp và kỹ năng xã hội. Ngoài ra, cũng có những loại thuốc giúp quản lý một số triệu chứng của ASD như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh hoặc thuốc tăng cường sự tập trung.

Khánh Xuân

((Theo health.com))

Vì sao mùa hè vẫn cần uống nước ấm?

- Khi uống đồ uống lạnh, cơ thể bạn phải tập trung điều tiết nhiệt độ. Điều này sẽ làm chậm quá trình hấp thu chất dinh dưỡng.

- Ngoài ra, hàm lượng chất béo trong những thực phẩm bạn ăn có thể được cứng hóa khi bạn dùng nước có đá trong bữa ăn. Vì vậy, nó có thể làm chậm quá trình tiêu hóa mỡ.

- Đồ uống lạnh có xu hướng làm co các mạch máu. Trên thực tế, quá trình tiêu hóa sẽ bị chậm lại và cơ thể không được hydrat hóa thích hợp với nước lạnh.

- Bạn có thể bị lạnh sau khi uống nước lạnh. Nước lạnh làm cho hệ miễn dịch của bạn yếu đi vì nhiều chất nhầy được tạo ra trong cơ thể nếu bạn uống nước đá sau một bữa ăn no.

- Cơ thể sẽ được thải độc tốt hơn với nước ấm. Nước ấm tốt cho thận, máu và làn da của bạn.

- Khi bạn uống nước ấm, thực phẩm sẽ được tiêu hóa dễ dàng. Vì vậy cơ thể sẽ đủ nước.

- Nhu động ruột có xu hướng tốt hơn với nước ấm. Uống nước chanh ấm buổi sáng là một thói quen tốt bạn nên duy trì.

BS. Tuyết Mai/Univadis

(theo Boldsky)

Cắt amidan có hết viêm họng không?

Trần Thị Nhung(Thanh Hóa)

Nhiều người bị viêm họng thường sưng amidan. Nhưng không phải hễ viêm họng là sưng amidan. Chẳng hạn các trường hợp viêm họng mà không có sưng amidan như: viêm họng do cảm lạnh, do dị ứng với thời tiết, viêm họng trong bệnh cúm. Amidan là tổ chức lympho ở vùng hầu họng, nằm ở hai bên lưỡi gà. Người ta cắt amidan trong các trường hợp: bị viêm amidan nhiều lần hay tái phát, amidan quá to ảnh hưởng đến thở và nuốt, amidan là ổ nhiễm khuẩn. Viêm họng là do nhiễm khuẩn bởi các loại vi khuẩn thường gặp như: liên cầu, tụ cầu, nấm… không liên quan đến tuyến amidan.

Nên dù có cắt amidan hay không thì bệnh viêm họng vẫn có thể xảy ra. Việc điều trị viêm họng do nhiễm khuẩn cần dùng kháng sinh thích hợp, kết hợp các thuốc chữa triệu chứng như thuốc hạ nhiệt giảm đau chống viêm, thuốc ho, thuốc giảm tiết đờm, mà không cần phải cắt amidan. Do đó lần sau con bạn bị viêm họng, bạn nên đưa cháu đi khám ở bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị đúng. Nếu cần cắt amidan thì bác sĩ sẽ chỉ định cắt cho cháu. Hiện nay đã sang mùa đông, bạn cần cho con mặc ấm và luôn giữ ấm vùng cổ để tránh bị viêm họng.

BS. Nguyễn Thị Loan

Biểu hiện khi mắc cúm

Phạm Thị Thuý(phamthuy@gmail.com)

Trên lâm sàng bệnh cúm biểu hiện ở mỗi người có khác nhau. Một số thể nhẹ có thể không rõ triệu chứng hoặc giống cảm lạnh chỉ có hắt hơi, sổ mũi, ho, nhưng có thể gặp thể nặng, rất nặng do biến chứng hô hấp, tim mạch, thần kinh. Thể thường gặp là sau thời gian nung bệnh ngắn, khoảng một ngày, bệnh khởi phát rất đột ngột: sốt, rét run nhiều lần trong ngày, thân nhiệt tăng lên 39-400 ngay ngày đầu, kéo dài 3-5 ngày kèm theo là mệt mỏi, đau nhức toàn thân, đầu đau như búa bổ, đau các cơ xương khớp, chân tay rã rời, da khô nóng, mặt bừng bừng, mắt chói, chảy nước mắt, sổ mũi, ngạt mũi, đau rát họng, có khi ho tức ngực, khạc đờm hoặc chảy máu cam, miệng đắng, buồn nôn, táo bón. Sau đó nhiệt độ giảm dần, các triệu chứng toàn thân giảm dần trong 5-7 ngày. Về điều trị: vì cúm là do virut do vậy hiện nay không có thuốc điều trị đặc hiệu mà chủ yếu điều trị triệu chứng bằng các thuốc giảm đau, hạ sốt, thuốc chống ngạt mũi, thuốc chống dị ứng để giảm ho và giảm tiết chất nhày, thuốc xịt mũi co mạch để dễ thở. Thời gian trung bình các kháng thể tiêu diệt hoàn toàn virut cúm thường kéo dài hàng tuần có khi hơn. Do đó, người mắc cúm chỉ khỏi hoàn toàn sau khoảng 10 -14 ngày, có khi cảm giác khó chịu kéo dài hàng tháng. Do vậy khi có triệu chứng nghi cúm cần đi khám sớm để xác định bệnh và được hướng dẫn điều trị phù hợp thì bệnh mới nhanh khỏi.

BS. Vũ Lan Anh

Thoái hóa khớp hay viêm khớp dạng thấp?

Mai Thị Thanh (maithanh@gmail.com)

Thoái hóa khớp là tình trạng phá hủy sụn khớp có biểu hiện đặc trưng là sự hình thành các gai xương do hiện tượng hao mòn xương gây ra. Thoái hóa khớp chỉ ảnh hưởng đơn thuần đến khớp và có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp khác nhau như bàn tay, khớp gối, khớp cột sống và khớp háng. Ngoài gây đau và cứng khớp, thoái hóa khớp còn làm hạn chế vận động. Trong khi đó viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn. Hiểu đơn giản là hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công chính các tế bào khỏe mạnh của cơ thể, là một dạng viêm khớp mạn tính trong đó lớp bao hoạt dịch của khớp bị viêm. Bao hoạt dịch đóng vai trò như một cái bao để bảo vệ khớp. Các tế bào của bao hoạt dịch cũng sản xuất các chất giúp bôi trơn khớp. Khi mà bao hoạt dịch này bị viêm, nó sẽ dày lên và căng đầy dịch. Điều này làm cho khớp bị sưng lên và có thể gây đau, cứng khớp, thậm chí có thể mất hoàn toàn vận động khớp. Viêm khớp dạng thấp cũng có thể ảnh hưởng đến các phần khác của cơ thể ngoài khớp, chẳng hạn như: da, các dây thần kinh, gân, cơ, mắt, tim, thận và phổi. Những bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp cũng có thể biểu hiện triệu chứng mệt mỏi. Xét nghiệm máu có thể giúp loại trừ viêm khớp dạng thấp, và chụp Xquang có thể giúp đánh giá được mức độ tổn thương do thoái hóa khớp. Vì vậy, để biết bị thoái hóa khớp hay viêm khớp dạng thấp, bác cần khám tại chuyên khoa xương khớp.

BS. Đinh Thị Thanh

Ung thư phụ khoa không phải là “án tử” nếu phụ nữ làm điều này sớm hơn

Vốn là một người phụ nữ tự tin, năng động, chị N. đang có cuộc sống viên mãn bên người chồng và 2 đứa con nhỏ. Hạnh phúc ấy ngỡ như sẽ kéo dài bất tận nếu như không có biến cố ngày hôm nay – là kết quả của sự chủ quan, thờ ơ với chính sức khỏe của mình. Khi mà cách đây gần 1 năm, chị bắt đầu thấy ngực mình bị lệch bất thường, thỉnh thoảng sờ thấy có những u cục. Cứ nghĩ đây chỉ là những biểu hiện bình thường của phụ nữ đến kỳ kinh nên không quá chú tâm để ý. Nhưng rồi hiện tượng này xuất hiện ngay cả những khi không đến tháng khiến chị không chịu được nữa mới đi viện khám. Cầm kết quả xét nghiệm trên tay, chị không tin vào tai mình khi bác sĩ kết luận chị bị ung thư vú ở giai đoạn muộn, phải cắt bỏ một bên ngực, kết quả điều trị chưa dám chắc điều gì.

Tầm soát ung thư vú sớm làm tăng cơ hội điều trị và giảm nguy cơ tử vong cho người bệnh

Mọi chuyện quá bàng hoàng, chị đã mơ hồ nghĩ đến những điều khủng khiếp mà mình và gia đình sẽ phải đối mặt. Giá như chị quan tâm đến mình hơn, đi khám sớm hơn thì có khi không phải cắt bỏ ngực, cũng như không nguy hiểm đến mạng sống. Trường hợp của chị D.P.N chỉ là một trong số rất nhiều phụ nữ đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Bảo Sơn và nhận tin “sét đánh”. Thực tế, đã có rất nhiều chị em gặp tình trạng tương tự như chị D.P.N khi chủ quan không thăm khám định kỳ, khám tầm soát ung thư phụ khoa để bệnh phát triển đến giai đoạn cuối và phải đối mặt nguy cơ tử vong khi phát hiện bệnh muộn. Bác sĩ Nguyễn Thị Bích Ngọc, khoa Sản- Bệnh viện Đa khoa Bảo Sơn cho biết: “Thời gian công tác tại khoa sản, tôi đã chứng kiến sự đau khổ của không biết bao nhiêu chị em khi được chuẩn đoán ung thư. Gần đây nhất cũng có một bệnh nhân nữ khoảng 40 tuổi. Chị này vốn làm nông nghiệp nên rất hiếm khi chị đi kiểm tra sức khỏe định kỳ mà hàng ngày chỉ biết đến những công việc đồng áng, chăm sóc con và gia đình. Thời gian gần đây chị thấy kinh nguyệt không đều, thường xuyên ra nhiều khí hư và đặc biệt ra máu sau quan hệ. Thấy hiện tượng kéo dài và xuất hiện thường xuyên chị mới đi viện khám và được kết luận bị ung thư cổ tử cung cần được tiếp nhận điều trị sớm.

Mỗi phụ nữ cần nhận biết dấu hiệu sớm và khám sàng lọc ung thư định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh tốt hơn

Điều đáng tiếc là các bệnh ung thư cổ tử cung có thể chữa khỏi với tỉ lệ thành công cao nhưng rất nhiều bệnh nhân chủ quan, coi thường sức khỏe của chính mình nên khi đến đây đều đã ở giai đoạn muộn khiến việc điều trị và cơ hội sống của người bệnh giảm đi rất nhiều”. Cũng theo bác sĩ Nguyễn Thị Bích Ngọc, ung thư phụ khoa ở giai đoạn đầu hoặc có những tổn thương về tiền ung thư thì thường không có hay có ít các triệu chứng đặc hiệu. Dấu hiệu ung thư phụ khoa chỉ xuất hiện rõ ràng khi các tế bào ác tính phát triển nhanh và xâm lấn vào các tổ chức lân cận. Do vậy, có triệu chứng mới đi khám không phải là cách tốt nhất để điều trị hiệu quả. Tất cả những phụ nữ đã có quan hệ tình dục, đã sinh con nên tầm soát ung thư định kỳ trước khi có bất kỳ triệu chứng nào, nhờ đó bệnh có thể phát hiện rất sớm và chữa khỏi hoàn toàn. Nhằm khuyến khích chị em phụ nữ tầm soát ung thư, bảo vệ sức khỏe, Bệnh viện Đa khoa Bảo Sơn đã xây dựng và triển khai dịch vụ tầm soát ung thư vú và ung thư cổ tử cung cùng danh mục khám chi tiết, rõ ràng. Với mong muốn chia sẻ gánh nặng về kinh tế cho chị em phụ nữ có nhu cầu khám và tầm soát ung thư, bệnh viện thực hiện ưu đãi giảm 20% tất cả các dịch vụ tầm soát cho chị em trong tháng 3. Để biết thông tin chi tiết các dịch vụ tầm soát ung thư phụ khoa, xem tại đây hoặc gọi đến tổng đài 1900 59 98 58

Ai đủ tiêu chuẩn hiến máu?

Sau khi hiến máu cần phải làm gì?

Trần Vũ (Lạng Sơn)

Máu của chúng ta có nhiều thành phần, mỗi thành phần chỉ có thời gian sống nhất định và luôn luôn được đổi mới, vì thế, việc hiến máu khoa học sẽ không ảnh hưởng tới sức khỏe. Theo quy chế truyền máu, mỗi lần hiến không quá 9ml/kg cân nặng. Như vậy, người từ 45kg có thể hiến từ trên 350ml máu mỗi lần mà không ảnh hưởng tới sức khỏe. Việc hiến máu với lượng như thế nào là tùy vào cân nặng và lượng huyết sắc tố của người hiến máu, bác sĩ sẽ quyết định mỗi người hiến được lượng máu bao nhiêu là phù hợp, có thể xê dịch từ 250ml, 350ml hoặc 450ml... Với người hiến máu nhắc lại, phải đảm bảo khoảng cách tối thiểu giữa hai lần cho máu là 84 ngày. Do lượng máu trong cơ thể mỗi người khoảng từ 70 - 77ml/kg cân nặng, mỗi lần hiến máu lại không quá 9ml/kg cân nặng, nên chúng ta có thể hiến máu nhiều lần mà sức khỏe vẫn hoàn toàn tốt.

Tuy nhiên, để bảo đảm sức khỏe khi hiến máu, người tình nguyện không nên thức khuya, ăn nhẹ, không nên uống rượu, bia trước khi hiến máu. Sau khi hiến máu, không nên uống rượu, bia trong ngày đầu sau khi hiến máu. Trong 2 - 3 ngày sau đó nên sinh hoạt nhẹ nhàng, nghỉ ngơi nhiều hơn bình thường, tránh các hoạt động gắng sức, các trò chơi mang tính đối kháng đòi hỏi tốn nhiều thể lực như: đá bóng, tập tạ, không leo trèo cao, không thức quá khuya, không uống rượu bia. Nên tăng cường sử dụng các chất dinh dưỡng bổ máu như: thịt, gan, trứng, sữa; dùng thêm các thuốc bổ máu nếu có thể.

BS. Phạm Thu Thủy